ในข้อกำหนดของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 54 ได้ระบุให้การจัดการศึกษามีคุณภาพและได้มาตรฐานสากล  และมาตรา 71 ระบุให้ส่งเสริมและพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้เห็นผลเมืองที่ดีมีคุณภาพและความสามารถสูง กระทรวงศึกษาธิการจึงได้กำหนดมาตรฐานการศึกษาชาติ พ.ศ. 2560 โดยกำหนดรูปแบบผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ คือ การเป็นผู้เรียนรู้ การเป็นผู้ร่วมสร้างสรรค์นวัตกรรม และการเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง โดยมีค่านิยมร่วมคือ ความเพียรอันบริสุทธิ์ ความพอเพียง วิถีประชาธิปไตย ความเท่าเทียมเสมอภาค และให้มีลักษณะนิสัยและคุณธรรมพื้นฐานที่ดีงาม

รวมทั้งในการจัดการศึกษาในหลายประเทศใช้กรอบหลักสูตรแนวทางการศึกษาฐานสมรรถนะในการช่วยแก้ปัญหาของความรู้ที่มีหลากหลายและเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน คาดเดาไม่ได้การว่างงานสูงขึ้น ผู้เรียนจบการศึกษาแต่ทำงานไม่เป็น อยู่ร่วมกับสังคมไม่ได้ และผู้เรียนออกจากโรงเรียนกลางคัน

ดังนั้นจึงมีการปรับหลักสูตรไปสู่หลักสูตรฐานสมรรถนะ โดยมีแนวคิดดังนี้

• มุ่งพัฒนาผู้เรียนรายบุคคลอย่างเป็นองค์รวม        
• ปลดล็อคอุปสรรคที่รัดตรึงครู เช่น ตัวชี้วัด ความซ้ำซ้อน
• พัฒนาสมรรถนะด้านวิทยาศาสตร์ การดูแลระบบธรรมชาติ การรู้เท่าทันและเทคโนโลยีดิจิทัลคู่ไปกับการบ่มเพาะด้านจิตใจและคุณค่าความเป็นไทย   
• ประยุกต์ใช้หลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาอื่นที่ตนนับถือ เพื่อพัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน ตระหนักในหน้าที่ แยกแยะประโยชน์ส่วนตนออกจากประโยชน์ส่วนรวม เคารพ สถาบันหลักและสัญลักษณ์ของชาติไทย

การที่จะทำให้เกิดสมรรถนะนั้น OECD ได้อธิบายให้เห็นว่า ควรให้นักเรียนได้มีความรู้ ทักษะ เจตคติและคุณค่าการใช้ชีวิต เรียนรู้ร่วมกัน เพื่อให้เกิดสมรรถนะ

สำหรับการนำหลักสูตรฐานสมรรถนะไปใช้ มีแผนการดำเนินการให้ใช้กรอบหลักสูตรฐานสมรรถนะระดับประถมกับโรงเรียนที่มีความพร้อมในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2565  และในปี พ.ศ. 2566 จะใช้กับโรงเรียนที่มีความพร้อมระดับมัธยมและโรงเรียนระดับประถมที่เหลือ  โดยในปี พ.ศ. 2567 จะใช้หลักสูตรฐานสมรรถนะทุกโรงเรียน  โดยก่อนการนำไปใช้กับทุกโรงเรียนจะผ่านกระบวนการทดลองใช้กับโรงเรียนที่มีความพร้อม ประกอบกับให้ผู้ทรงคุณวุฒิ และครูมาวิพากษ์หลักสูตร และระหว่างทดลองใช้จะมีการวิจัยทดลองการใช้หลักสูตรด้วย เพื่อเป็นข้อมูลในการปรับหลักสูตรก่อนการนำไปใช้จริงกับทุกโรงเรียน  โดยผลจากการทดลองใช้กรอบหลักสูตรฐานสมรรถนะกับโรงเรียนนำร่องในพื้นที่นวัตกรรมการศึกษา 8 จังหวัด 226 โรงเรียน พบว่าเกิดการพัฒนาระบบโค้ชพี่เลี้ยงโรงเรียนในพื้นที่ เกิดการเปลี่ยนแปลงวิสัยทัศน์ของผู้บริหาร ครู ศึกษานิเทศก์ นักวิชาการพี่เลี้ยง เกิดการพัฒนาโรงเรียนทั้งระบบ สร้างทักษะใหม่ของครูให้สามารถจัดการเรียนรู้เชิงรุก เกิดการเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติในสถานการณ์จริงในบริบทของชุมชนและจังหวัด  เกิดภาคีความร่วมมือในระดับจังหวัดและระดับประเทศเพื่อมาร่วมวางวิสัยทัศน์ พันธกิจ แนวคิดหลักในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาสู่ฐานสมรรถนะของโรงเรียน

ในส่วนร่างของโครงสร้างเวลาเรียนกรอบหลักสูตรฐานสมรรถนะ เวลาเรียนทั้งหมดของ 7 สาระการเรียนรู้ ของช่วงชั้นที่ 1 (ป.1- ป.3) รวมไม่เกิน 800 ชั่วโมงต่อปี ส่วนเวลาเรียนทั้งหมดของ 9 สาระการเรียนรู้ของช่วงชั้นที่ 2 (ป.4- ป.6) รวมไม่เกิน 900 ชั่วโมงต่อปี ซึ่งสาระที่เพิ่มขึ้นจากช่วงชั้นที่ 1 ก็คือ เทคโนโลยีดิจิทัล กับ    การจัดการในครัวเรือนและการประกอบการ  และในหลักสูตรฐานสมรรถนะจะมีการตัดเนื้อหาที่ไม่จำเป็น เนื้อหาที่ซ้ำซ้อน และปรับการสอนที่เน้นการบูรณาการเพื่อลดเวลาเรียน